ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿਵਾਦਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸੁਣਦੇ ਜਾਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਝਗੜਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹਨ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣਾਂਗੇ ਕਿ ਕੀ ਇੱਕ ਵਿਆਹੁਤਾ ਧੀ ਦਾ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ’ਚ ਇਸਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ, ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਕੀ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਪੁੱਤਰਾਂ ਅਤੇ ਧੀਆਂ ਦਾ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ?
ਹਿੰਦੂ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਐਕਟ, 1956 ਨੂੰ 2005 ਵਿੱਚ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਧੀ ਜਨਮ ਦੁਆਰਾ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਇਦਾਦ ਵਸੀਅਤ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਵੰਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਪਿਤਾ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਧੀ ਨੂੰ ਪੁਸ਼ਤੈਨੀ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਇਦਾਦ ਦੋਵਾਂ ‘ਤੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਅਧਿਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਐਡਵਰਟਾਈਜ਼ਿੰਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹਾਊਸਿੰਗ ਨੇ ਲਖਨਊ ਦੇ ਵਕੀਲ ਪ੍ਰਭਾਂਸ਼ੂ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਾਇਦਾਦ ‘ਚ ਭੈਣਾਂ ਅਤੇ ਬੇਟੀਆਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਨਿਯਮ ਹਨ। ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਪੇ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਇਦਾਦ ਆਪਣੀ ਵਿਆਹੀ ਧੀ ਨੂੰ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ’ਚ ਪੁੱਤਰ (ਧੀ ਦਾ ਭਰਾ) ਕੋਈ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਮੰਗ ਸਕਦਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਰਾ ਅਤੇ ਭੈਣ ਦੋਵੇਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ’ਚ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਧੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਦੋਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਹਿੰਦੂ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰੀ (ਸੋਧ) ਐਕਟ, 2005 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਵਿਆਹੁਤਾ ਧੀ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਜਾਂ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਖਾਸ ਹਾਲਤਾਂ ’ਚ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਵਸੀਅਤ ਲਿਖੇ ਬਿਨਾਂ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ‘ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪਤਨੀ, ਪੁੱਤਰ ਜਾਂ ਧੀ ਵਰਗੇ ਕੋਈ ਵੀ ਜਮਾਤੀ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਧੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਜਾਇਦਾਦ ’ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
